Miasto na Śląsku, świetna lokalizacja, prawie centrum i stara kamienica, a’la blok mieszkalny. W kamienicy duże mieszkania własnościowe, ponad 100m2, niestety problem z ogrzewaniem. Mieszkania ogrzewane piecami kaflowymi na węgiel. Z uwagi na problemy techniczno-formalne gaz nie wchodził w grę. Część mieszkańców w piecach kaflowych zamontowała grzałki elektryczne, co zdecydowanie podniosło koszty eksploatacji. Ponadto bezwład i sterowanie takim piecem kaflowym z grzałkami pozostawia wiele do życzenia. No i kwestia zasilania trójfazowego. Nie łatwa do przeskoczenia. 3 fazy oddzielne – tak, ale „siła”, niezbędna do ogrzewania elektrycznego stanowiła problem z uwagi na istniejące przyłącza energetyczne budynku i starą instalację. Ogólnie w kamienicy jeden wielki remont, jednak jak to bywa w naszej rzeczywistości, każdy remontuje własny ogródek. I jak to ogrzać?
Skoro do dyspozycji mamy tylko prąd, to pozostają nam grzejniki elektryczne, piece akumulacyjne, pompa ciepła (powietrzna) i na koniec te grzałki montowane w piecach.
Z uwagi na koszty eksploatacji i przydział mocy odpadły grzejniki elektryczne i piece akumulacyjne. Piece kaflowe zostały rozebrane ze względów aranżacyjnych.
Jeśli powietrzna pompa ciepła to jaka? Powietrze-woda czy powietrze-powietrze?
Powietrze-woda i owszem, ale na podłogówkę z powodów technicznych nie było miejsca. Można było poprowadzić instalację grzejnikową w bruzdach, ale grzejniki wymagałyby znacznego przewymiarowania oraz pracy z temperaturą zasilania przynajmniej 40 stopni. Tymczasem pompy ciepła Altherma świetnie pracują na podłogówce w granicach 30-35 stopni i szkoda było tracić COP na wyższej temperaturze zasilania.
Wybór więc padł na pompę ciepła powietrze-powietrze i układ kanałowy. W decyzji pomogła wysokość mieszkania ponad 3m. Stare stropy wykończone na półokrągło i tak miały zostać przykryte nowym sufitem podwieszanym z płyt gipsowo-kartonowych. Pojawiła się więc przestrzeń, w której mogło zmieścić się urządzenie kanałowe oraz układ kanałów. Sam układ mieszkania również sprzyjał tego typu rozwiązaniu.
Skoro wiemy już jaki rodzaj ogrzewania chcemy zastosować, to pozostaje nam wybrać urządzenia konkretnego producenta i rozplanować kanały. Od szeregu lat montujemy pompy ciepła Daikin SkyAir i wybór z naszej strony wydawał się oczywisty. Zwłaszcza, że jesteśmy autoryzowanym partnerem Daikina. Jednak decyzje zapadły trochę inne 🙂
Rynek jest bogaty, a wymagania klientów zróżnicowane. I by tym wymaganiom sprostać, od 2009 roku wprowadziliśmy do naszej oferty pompy ciepła Mitsubishi Heavy Industries. Powodów było kilka i przy tej okazji pozwolę sobie na trochę szersze porównanie tych dwóch producentów.
COP i parametry techniczne Obaj producenci to światowa czołówka, choć Daikin jest tym numerem 1. Obaj producenci mają podobne rozwiązania i taki sam typoszereg urządzeń jeśli chodzi o wielkości mocy, tj. 71, 100, 125, 140, 200 i 250 (dla wyjaśnienia 71 to 7.1 kW mocy chłodniczej itd). Przy wielkości mieszkania ponad 100 m2, wybór padł na jednostkę o wielkości 100, o mocy grzewczej 11,2 kW przy temperaturze zewnętrznej +7 stopni. Poniżej podstawowe dane techniczne.
Jak widać obaj konkurenci są w klasie energetycznej A, jednak Daikin współczynnik EER i COP ma nieco lepsze. Dziesiąte części, ale jednak. 4.16 w wypadku Daikina i 4.04 w przypadku Mitsubishi Heavy.
Kolejne różnice to jednostki wewnętrzne, rodzaj filtra i ich sterowanie. Jednostki wewnętrzne W Daikinie jeszcze do 2009 roku, silniki były 3 biegowe, z których użytkownik miał do wyboru tylko 2 biegi. Wysoki i niski. W Mitsubishi Heavy do 2009 roku silniki były 3 biegowe i użytkownik miał do wyboru wszystkie 3 biegi. Rok 2010 wprowadził tutaj istotne zmiany, zwłaszcza jeśli chodzi o Daikina. Jednostki FBQ Daikina pojawiły się w serii C z silnikiem 3 biegowym sterowanym inverterowo, z możliwością określenia prędkości obrotowej wentylatorów z poziomu sterownika w trybie serwisowym. Ułatwiło to znacznie dostosowanie ilości powietrza do konkretnej wielkości instalacji i wymogów użytkownika. Pojawił się też zupełnie nowy sterownik, pozwalający wprowadzać te zmiany. Natomiast w Mitsubishi Heavy pojawił się również nowy sterownik, dający użytkownikowi 4 biegi.
Sterownik Daikin oferuje standardowy sterownik do swoich urządzeń SkyAir BRC1D.
Sterownik ten w jednostkach serii B oferował 2 biegi, a w serii C 3 biegi, jednak nie możemy z poziomu tego sterownika ingerować w inverterowe sterowanie wentylatorem. Musze przyznać, że jeśli chodzi o programowanie, to sterownik ten nie jest bynajmniej intuicyjny i trzeba spędzić trochę czasu z instrukcją. (podobny interfejs sterownika jest również w Althermie) W 2010 roku pojawił się nowy sterownik BRC1E, który posiada zupełnie nowy design i praca z nim oraz użytkowanie urządzenia są o wiele przyjemniej i wygodniejsze.
Oba te sterowniki pozwalają na obsługę oraz zmiany nastaw serwisowych. Jednak jeśli chodzi o diagnostykę, to dostaniemy jedynie kody błędu i podstawowe temperatury jednostki wewnętrznej. Dla bardziej wnikliwej diagnostyki układu musimy podpiąć dedykowane urządzenie Daikina, Transmission Monitor, które pozwala odczytać takie parametry jak częstotliwość sprężarki, prąd poboru, częstotliwość wentylatorów skraplacza, temperatury czujników, rury tłocznej i wymienników, żebra radiatora, invertera, ciśnienia tłoczenia itd.
A więc wszystko to co jest potrzebne do diagnostyki i serwisu urządzenia. Musimy jednak wpiąć się do przewodów komunikacyjnych urządzenia, co wiąże się z dostępem do płyty elektroniki jednostki wewnętrznej lub agregatu. Warto jeszcze wspomnieć o funkcji „Leave Home”, której Mitsubishi nie posiada. Po jej aktywowaniu urządzenie włącza się w tryb grzania jeśli temperatura sterownika lub ssania jednostki wewnętrznej spadnie poniżej 12 stopni. Jest to wygodne przy zimowym wyjeździe na ferie. Nie ma potrzeby utrzymywania wtedy wyższych temperatur. Najniższa temperatura na sterowniku jaką jesteśmy w stanie ustawić w trybie grzania to +16 stopni.
Mitsubishi Heavy oferuje sterownik RCE-4, który obsługuje 4 biegi wentylatora jednostki wewnętrznej. Co prawda nie jest tak elegancki jak BRC1E w Daikinie, ale z poziomu tego sterownika mamy większe możliwości konfiguracyjne całego systemu oraz dostęp do informacji diagnostycznych bez podpinania dodatkowych urządzeń.
Tutaj najniższa temperatura to +16 stopni, co nie zawsze zadowala klientów. Nie ma też funkcji podobnej do „Leave Home” Pojawia się więc problem z utrzymaniem temperatury niższej niż +16 stopni podczas zimowego wyjazdu. Można to jednak rozwiązać za pomocą dodatkowych złączy zdalnych, które akurat Mitsubishi posiada i które posiadają szereg przydatnych funkcji. Jedną z nich jest zdalne wyłączenie. Za pomocą drugiego zwykłego termostatu za kilkadziesiąt złotych, jesteśmy w stanie podać sygnał wyłączenia jeśli temperatura jest powyżej zadanej (np. te +12 stopni).
Filtry W Daikinie filtr powietrza jest w standardzie. Bo jakże by inaczej. W Mitsubishi Heavy filtr jest płatną opcją, co jest przynajmniej dla mnie niezrozumiałe. Bo przecież jednostka nie może pracować bez filtra. W Daikinie filtr jest dwudzielny, co sprawia, że łatwiej się go wyciąga do czyszczenia i moim zdaniem jest zdecydowanie lepszy. W przekroju filtr jest łamany na tzw zyg-zak i dzięki temu jego powierzchnia filtracji jest większa. W Mitsubishi Heavy filtr jest jednoczęściowy, co sprawia pewien kłopot przy wyciąganiu. I filtr ten jest płaski.
Agregaty Tutaj różnice są największe na korzyść Mitsubishi Heavy. Wszystkie agregaty z tzw małego typoszeregu, tj. od 71 do 140 są w wykonaniu jednośmigłowym. Natomiast Daikin od modelu 100 do 140 ma agregaty dwuśmigłowe. Wraz ze wzrostem mocy, jednostki 200 i 250 w Mitsubishi Heavy są dwuśmigłowe. Natomiast Daikin dla jednostek 200 i 250 wprowadza tzw „beczki”. Takiego agregatu nie możemy już zamontować na elewacji.
I chyba ta różnica przeważyła jeśli chodzi o wybór producenta dla naszej instalacji. Trudno by nam było zmieścić agregat dwuśmigłowy na tak małym balkonie.
Cena I na koniec cena, która też miała tutaj znaczenie. Urządzenia Mitsubishi Heavy są nieco tańsze od Daikina. Przy 100-ce ta różnica jest dość duża i wynosi 4 tys zł. A przy jednostkach 125 i 140 ok. 3 tys zł.
Tak więc wielkość agregatu i cena zadecydowały o wyborze pompy ciepła powietrze-powietrze Mitsubishi Heavy Industries w wersji FDUM100+FDC100 ( o tzw małym sprężu). Agregat jest jednofazowy i jego nominalny pobór mocy na grzaniu to 2.77 kW. poziom ciśnienia akustycznego na niskim biegu wynosi 32dBA. Po wyborze urządzenia powstał więc następujący schemat instalacji.
Pompa ciepła powietrze-powietrze, oprócz ogrzewania, zapewnia również klimatyzację, osuszanie, filtrację i wentylację. System składa się z kanałowej jednostki FDUM, zamontowanej pod stropem korytarza, w przestrzeni nad sufitem podwieszanym, która stanowi wraz z układem kanałów i zewnętrznym agregatem samodzielny układ chłodząco-grzewczy. Dodatkowo w jednostce można zamontować zestaw grzałek elektrycznych, tzw back-up. (Tutaj akurat był problem z uzyskaniem zasilania trójfazowego dla grzałek) Jednostka jest zamontowana w układzie poziomym tak jak pokazano na zdjęciu.
W przestrzeni sufitu schowany jest cały układ kanałów.
Jednostka nawiewna połączona jest za pomocą instalacji chłodniczej (miedziane rurki freonowe) z inverterowym agregatem FDC100 zamontowanym na balkonie, na stelażu ściennym.
W przypadku powietrznych pomp ciepła pojawia się problem odprowadzenia wody, która powstaje na wymienniku agregatu podczas cyklu odszraniania. W tym wypadku pod agregatem zamontowana jest taca ociekowa z odprowadzeniem wody do kanalizacji wewnątrz budynku.
Oczywiście przy mrozach, ta woda zamarzałaby, powodując zablokowanie odpływu i zbieranie się lodu. Na dnie tacy zamontowana jest więc mata grzewcza, a w rurze odprowadzającej wodę kabel grzewczy, sterowany z zasilania agregatu. Dzięki temu rozwiązaniu woda z odszraniania swobodnie odpływa do kanalizacji w budynku.
System nadmuchowy rozwiązuje nam sprawę klimatyzacji, ogrzewania, ale i wentylacji. Jedna instalacja kanałowa dostarcza do pomieszczeń powietrze ciepłe, zimne i świeże. Po odpowiedniej obróbce w jednostce nawiewnej powietrze jest tłoczone do poszczególnych pomieszczeń. Powrót powietrza do jednostki nawiewnej jest centralny w suficie korytarza. Dodatkowo na kanale powrotnym zamontowany jest trójnik, który poprzez przepustnicę ręczną lub automatyczną połączony jest z czerpnią ścienną zlokalizowaną na ścianie szczytowej balkonu. Średnica czerpni 160 mm pozwala na dodawanie świeżego powietrza w ilości 0-10% wydatku jednostki nawiewnej czyli do ok. 150 m3/h co zapewnia wymianę powietrza. Oczywiście ilość powietrza zewnętrznego można zwiększyć poprzez zwiększenie średnicy czerpni, jednak są to niepotrzebne koszty związanie z ogrzaniem/ochłodzeniem tego powietrza zimą/latem. W mieszkaniu pojawia się lekkie nadciśnienie, a powietrze wypychane jest przez istniejące przewody wentylacji grawitacyjnej. Jest to wentylacja mechaniczna, ale bez odzysku ciepła. Do tego układu można zamontować centralę z Mitsubishi SAF, ale z dwóch powodów inwestor zrezygnował z tego rozwiązania. Przy tak małej ilości powietrza świeżego, oszczędności z tytułu odzysku ciepła byłyby niewielkie. Ponadto w korytarzu pod sufitem zrobiło by się już naprawdę ciasno, a do wszystkich urządzeń musi pozostać dostęp serwisowy.
I tak to działa. I nie tylko w mieszkaniach kamienic 🙂 W ub roku zrealizowaliśmy 6 takich instalacji na urządzeniach Mitsubishi Heavy Industries, w domach jednorodzinnych od 100 do 200 m2. Poniżej kilka fotek z tych instalacji.
W podsumowaniu napiszę, że pompy ciepła powietrze-powietrze mają jednak niższe COP niż pompy ciepła powietrze-woda. Za to funkcja komfortowej klimatyzacji całego domu i jego wentylacji jest już w cenie urządzenia, co jest ogromnym atutem.
A co z wodą użytkową?
Pompa ciepła powietrze-powietrze zapewni nam ogrzewanie, klimatyzację i wentylację w układzie nadmuchowym, ale dla przygotowania cwu musimy kupić oddzielne urządzenie (bojler, pompę ciepła do cwu, układ solarny).
Pompa ciepła powietrze-woda zapewni nam ogrzewanie i cwu w układzie wodnym, a klimatyzacja jest dostępna po zakupieniu dedykowanych urządzeń czyli klimakonwektorów.
PS Ponieważ pojawiło sie pytanie o różnice w COP pomiędzy pompami ciepła powietrze-powietrze, a powietrze-woda, więc zamieszczam poniżej tabele dla jednostek 125 Daikin i Mitsubishi. Daikin RZQ125
W przypadku Mitsubishi trzeba posłużyć się dwoma tabelami.
Pobór mocy elektrycznej
Moc grzewcza oddawana
Natomiast tabele mocy i wynikające z nich COP dla Althermy, zamieściłem w poście w ubiegłym tygodniu.
A właściwie to jaka jest ta cena, bo w artykule znalazłem tylko różnicę 🙂 Chodzi mi o rząd wielkości, bo chciałbym porównać, czy ma sens zamiana wodnej Althermy+podłogówki na tę powietrzną? Powiedzmy ile kosztuje odpowiednik 8kW.
I co można powiedzieć o komforcie w tak ogrzewanych/wentylowanych pomieszczeniach? Czy jest taka jak normalny rekuperator + podłogówka, czy większa/mniejsza?
Witam,
Tak się składa, że mam i podłogówki (w łazienkach), i SkyAir. Od strony wentylacyjnej jest super 🙂 nie ma zaduchu w pomieszczeniach, zawsze świeże i pachnące powietrze. Podłogówki natomiast dają przyjemne promieniowanie, czego nie ma w ogrzewaniu nadmuchowym. Stąd dla wrażenia ciepła przy nadmuchu musi być wyższa temperatura o 2 st.
Akurat tutaj koszt inwestycji z uwagi na prostą instalację zmieścił się w kwocie 25 tys zł.
Natomiast w większości domów jednorodzinnynch jest to koszt 30-45 tys zł w zależności od wielkości jednostki (100,125,140), producenta (Mitsubishi, Daikin) i rodzaju i wielkości układu kanałów i opcji (nawilżacz, filtr elektrostatyczny)
Jeśli w układ chcemy wpiąć centralę wentylacyjną z odzyskiem ciepła dochodzi nam kwota ok. 10 tys zł.
Trudno mówić o odpowiedniku, ale zazwyczaj wielkość 71 lub 100.
Cenniki są dostępne na naszej stronie w dziale „Pobierz”
Chciałem się odnieść do stwierdzenia o różnicy w COP między pompami powietrze-woda i powietrze-powietrze. Z czego ta różnica wynika i jak jest duża?
A pomysł z ogrzewaniem mieszkania bardzo mi się podoba 🙂 Też bym teraz tak zrobił, gdybym remontował stare mieszkanie. Tylko serwisowanie tej jednostki na balkonie to makabra – do niej trzeba podejść od przodu 🙂
Zaktualizowałem wpis i na końcu zamieściłem przykładowe tabele mocy dla jednostek kanałowych i wielkości 125, na podstawie których można określić współczynniki COP dla pomp ciepła.
Różnica jest (i nie jest) duża. Urządzenia oparte są na tych samych agregatach.
Przy parametrach pracy pompy ciepła powietrze-woda 35/+7, COP jest wysoki, grubo powyżej 4. Co przy COP 3,72 z pompy powietrze-powietrze jest dużą różnicą.
Natomiast przy parametrach 40/+7 COP są podobne.
Przy pompie powietrze-powietrze nie możemy zmieniać temperatury nadmuchu, czyli górnego źródła i jednostka nawiewna pracuje z dużą większa deltą niż hydrobox jednostki wodnej.
Wynika ona głównie z możliwości jakie daje ogrzewanie podłogowe i niskie temperatury zasilania.
Witam, widze swoje zdjęcia z realizacji, miło je zobaczyć, chciałbym napisać dwa sprostowania. jeśli chodzi o temperaturę minimalną w czasie grzania w pompie mitsubishi to +16st a nie jak jest napisane 18 oraz mamy do wyboru 3 a nie 4 biegi wentylacji. Chyba że mam stary sterownik. Pozdrawiam
Z temperatura oczywiście się zgadza – +16 – czeski błąd. Dziękuję za zwrócenie uwagi.
Natomiast sterownik RCE-3 (w tej chwili starszy model) ma 3 biegi. Został on zastąpiony sterownikiem RCE-4 , który ma już 4 biegi.
W jaki sposób bez rekuperatora jest realizowana funkcja wentyalacji w takim rozwiązaniu, skoro dmuchawa jednostki wewnętrznej pracuje tylko podczas grzania lub chłodzenia lub obiegu wewnętrznego? Wymaga to ustawienia tej dmuchawy na stałą pracę bez względu na to, czy grzeje, czy chłodzi?
wentylator jednostki nawiewnej może być zblokowany z termostatem – i wtedy wyłączy się po osiągnięciu temperatury w pomieszczeniu. Lub pracuje ciągle, a agregat zmniejsza moc lub się wyłączy. Jest to w nastawach sterownika ( i Daikin i MHI)
Większość klientów chce mieć wentylator zblokowany z termostatem. Oczywiście po osiągnięciu temp. i wyłączeniu wentylatora nie ma też i wentylacji mechanicznej. Ale po kilku, kilkunastu minutach urządzenie znowu się włączy i przewentyluje pomieszczenia by je dogrzać.
Inverter nie wyłącza się też tak często. Ponadto SkyAir w takim trybie co kilkanaście minut włącza wentylator na kilkanaście sekund dla przedmuchania wymiennika i pomiaru temperatury na powrocie. Jak jest zadana to się wyłączy, a jak nie jest, to pracuje dalej.
W okresach przejściowych, kiedy nie trzeba grzać i chłodzić, z poziomu sterownika wybieramy tryb wentylacji czyli ciągłej pracy wentylatora.
Witam, serdecznie.
Dzisiaj znalazłem tego bloga i już wiem że będę zaglądał częściej. Projektuje właśnie podobną instalację i zastanawiam się jak bedzie wyglądał temat hałasu.
Czy montował Pan jakieś dodatkowe tłumiki na instaalcji ? Czy zastosował Pan maty tłumiące pod jednostką kanałową ?
Jeśłi nie to czy użytkownicy nie skarżą się na buczneie wentylatora ?
I jeszcze czy prowadzi Pan instalację w spiro czy wszystko we flexach ?
pozdrawiam
Głosność jest bardzo względna. Na najniższym biegu, w ciagu dnia jednostka jest prawie niesłyszalna. Ale to są subiektywne odczucia użytkowników. Raczej nie wyciszamy specjalnie jednostek. (maty, tłumiki) . Są to dodatkowe koszty. Wychodzimy z założenia, że jeśli zajdzie taka potrzeba, to można je ponieść później, czyli wstawić np. tłumik. Trzeba też pamiętać, że nie zawsze mamy na niego miejsce.
Witam.
Jestem zaskoczony kosztem instalacji Mits. Heavy gdyz mam taka zamontowana w domu w Szwecji i koszt instalacji 3 lata temu wynosil brutto 20000 koron. To jakies 8-10000zl!!Pompa pracuje cicho i grzeje dwa pietra do zewn. temp. minus 10-12 stopni. Przy nizszych temp. trzeba wlaczac ogrzewanie elektryczne.
Taką tzn jaką?
Jednostka Micro 100-ka kosztuje katalogowo 3700 euro a hyper 4300 euro netto. Ceny urządzeń w Europie są zbliżone A do tego układ kanałów instalacja chłodnicza i robocizna.
Tak więc zapewne jest to inna instalacja na innym modelu. Montaż splita w Niemczech jest od 800-1000 euro
Pewnie w Szwecji odliczyli sobie od ceny katalogowej rabat jaki się uzyskuje od producenta/dystrybutora a co do cen robocizny to chyba nie płacicie swoim ludziom tyle co w Niemczech 🙂 więc porównywanie cen do innych krajów lekko naciągane.
Trudno mi teraz powiedzieć, do czego sie ten komentarz odnosi 🙂 do cen w Szwecji czy robocizny u nas. Tak czy siak, realizacja takiego układu dla dwóch pięter domu w cenie, jak ktoś napisał 8-10 tys zł, jest u nas nierealna. I każdy kto spojrzy na ceny urzadzeń, ceny instalacji oraz stawki robocizny i potrafi liczyć – zrozumie to bez żadnych komentarzy.
Głośność jest względna. Ponadto wiele zależy od klasy urządzenia. Zupełnie inaczej pracuje split on/off niż inverter. Krótko mówiąc, trzeba dobierać takie urządzenia i w ten sposób je montować by nie przeszkadzały innym. I na koniec coś za coś. Mam zdjęcia budynków z Włoch, gdzie na każdym balkonie i pod każdym oknem jest klimatyzator.
Nasze biura również mieszczą się w kamienicy na 2p ok. 70m2 i ogrzewamy je powietrzną pompą ciepłą, a agregat jest na balkonie. Podobnie jak 3 inne lokale w tej kamienicy.
Co do powietrza – trzeba tak rozplanować przepływ powietrza by uniknąć poduszki ciepłego powietrza pod sufitem.
Nie ma znaczenia czy klimatyzator nazwiemy rewersyjnym czy pompą ciepła. Istotne są parametry pracy w niskich temperaturach.
Co do mutisplita – za mała moc i problem z wstawieniem nagrzewnicy backup do jednostek wewnętrznych.
Co do vrv – cena
żeby nie było że tylko krytyka: super Panowie rozwiązaliście odpływ wody z defrostu i faktycznie plus to wentylacja mechaniczna przy poborze z zewnątrz. Idea ogólnie super jedyne czego życzyć to ugodowych sąsiadów w takich inwestycjach. Powodzenia!
Dziękuje
Myślę o zainsatalowaniu pompy ciepła powietrze-powietrze. Główne jej zadanie to ogrzanie domu jednorodzinnego, drugie zadanie klimatyzacja.
Mam pytanie gdzie umieścić jednostkę zewnętrzną-czy od strony południowej (w zimie jest cieplej) , czy od północnej (w lecie jest chłodniej), czy to może nie ma żadnego znaczenia.
Pozdrawiam Andrzej
Jednostkę umieść tam, gdzie nie będzie przeszkadzała Tobie ani sąsiadom. Pamiętaj, że leje się z niej woda jak grzeje, więc nie nad ciągami komunikacyjnymi. Umieść ją tak, by nie zasypał jej śnieg. A na sam koniec można myśleć o stronie południowej lub północnej
Jakie sa rachunki za prąd przy takim ogrzewaniu
Takie jak przy powietrznych pompach ciepła. Sprawność średnioroczna na poziomie 3,5