Ustawienie krzywej grzewczej w pompie ciepła

Na forach ciągle przewijają się pytania, jak ustawić krzywą grzewczą w pompie ciepła.
Temat poruszałem już dwukrotnie, ale w najnowszych modelach pompy ciepła Altherma 3, 3H i 3H HT pojawił się nowy sposób ustawienia krzywej grzewczej i użytkownicy mają tutaj szereg pytań.

Krzywa grzewcza często nazywana jest pogodówką.
Temat poruszałem pierwszy raz z 10 lat temu. Kto chce i ma czas, to przypomni sobie ten wpis, a kto nie ma czasu – przypomnę mu w pigułce.

Pogodówka to inaczej zależność temperatury zasilania naszej instalacji grzewczej, od temperatury zewnętrznej. Im zimniej na zewnątrz, tym cieplejszą wodę musimy wpuścić do naszej instalacji podłogowej czy grzejnikowej, by utrzymać w budynku komfortową, stałą temperaturę.

Tradycyjny sektor grzewczy, ten kotłowy, posługuje się numerami krzywych grzewczych, a dokładniej wartościami, określającymi ich kąt nachylenia.

W sieci czy instrukcjach obsługi tradycyjnych urządzeń grzewczych znajdziemy takie oto wykresy.

Krzywa grzewcza definiowana jest prostym wzorem funkcji liniowej wykorzystującym temperatury:

Krzywa = (Tzasilania – Tpokojowa) / (Tpokojowa – Tzewnętrzna)

Krótko mówiąc, jeśli przy temperaturze zewnętrznej -20 stopni, chcemy mieć w domu +20, i aby to spełnić, nasze grzejniki muszą być zasilane 60 stopni, to nasza krzywa ma nachylenie:

(60 – 20) / (20 -(-20)) = 40 / 40 = 1 czyli 1

Nie będziemy się doktoryzować na punktem pośrednim krzywej, jej przesunięciami równoległymi itd. Branża grzewcza, podręczniki, skrypty opisują to naukowo i szczegółowo.

Dla podłogówki wybierało się krzywe 0,2 do 0,4 a dla grzejników wyższe. W niektórych sterownikach kotłów były one nawet ponumerowane od 1 do 30. Im wyższe zasilanie, tym wyższy numer.

Daikin w swoich powietrznych pompach ciepła wprowadził krzywą grzewczą 2-punktowa opartą na dwóch skrajnych temperaturach zewnętrznych i odpowiadających im temperaturach zasilania.
W ślad za nim, większość konkurencji zrobiła to samo.

Opisałem to dość dokładnie w tym wpisie 4 lata temu, kiedy nastawy krzywej grzewczej przeszły z menu instalatora do menu użytkownika

Tak wygląda krzywa 2-punktowa na papierze, opisana w instrukcji

A w ten sposób w panelu pompy ciepła Altherma 3 Bluevolution

Krzywa grzewcza pompy ciepła Altherma

W najnowszych modelach Althermy, w menu pojawia się możliwość 2-ch typów krzywej grzewczej. Jeden z nich to dotychczasowa krzywa 2-punktowa, a drugi to kompensacja nachylenia. Daikin poszedł znowu swoją drogą i o krok dalej 🙂

Typy krzywej grzewczej pompy ciepła Altherma

Wybierając kompensację nachylenia, dostajemy taki oto wykres.

Krzywa grzewcza kompensacyjna pompy ciepła

Z pozoru nie wiele się różni, od wersji 2-punktowej. Tu wykres i tu wykres. Producent w instrukcji obsługi podaje nawet taką pomocą tabelkę, która mówi jak tą krzywą kręcić, ale… w żaden sposób nie interpretuje tych dwóch ikonek, tj. przesunięcia równoległego góra/dół oraz zmiany kąta nachylenia. A od czegoś przecież trzeba zacząć.

Użytkownicy pomp ciepła, a przynajmniej nasi klienci, są dość dociekliwi. Warto więc to wyjaśnić.
A konkurencja też się czegoś nauczy. (Nie piszę tego złośliwie – po prostu zaskoczony jestem ilością zapytań jakie dostaje o ustawienie krzywej grzewczej od obcych klientów)

Zacznijmy od przesunięcia równoległego, góra/dół. Możemy nim kręcić od 0 w górę.

Wartość ta odpowiada za dwie rzeczy. Pierwsza, najważniejsza – kiedy w naszym domu pompa ciepła ma zacząć grzać, a druga, pośrednia – jaką temperaturę w domu chcemy utrzymywać.

Wartość 0 i 1, dotyczy bardzo ciepłych i energooszczędnych budynków, w których zyski ciepła w dużej mierze kompensują spadek temperatury zewnętrznej na początku sezonu, a instalacja grzewcza powinna wystartować dopiero przy temperaturach 10-12 stopni.

Wartość 2 i 3 to większość budynków, gdzie sezon rusza od temperatury zewnętrznej 15-20 stopni.

Wartość 4 to starsze i energochłonne budynki.

Przesunięcie zmieniamy też wtedy, kiedy przy na początku sezonu grzewczego, zanim pojawią się mrozy, oczekujemy wyższych temperatur w budynku lub jest nam za zimno.

Zauważmy, że krzywa jest zaczepiona w punkcie zasilania 25 stopni. Jest to dolna granica pracy pompy ciepła. Jeśli pompa pcha do instalacji podłogowej wodę 25 stopni, a z instalacji wraca nam 20, to temperatura posadzki jest gdzieś pomiędzy, 1-3 stopnie wyższa od temperatury pokojowej. Ta różnica powoduje, że podłogówka grzeje. Jeśli temperatura pokojowa zrówna się z temperaturą podłogi, to podłogówka nie grzeje.
Jeśli więc na starcie sezonu oczekujemy w domu temperatur niższych niż 20-21 stopni, po prostu nie uruchamiamy ogrzewania.
A jeśli oczekujemy stale wyższych temperatur, to przesywamy krzywą w górę

Przejdźmy do kąta nachylenia. Wartość nachylenia, to inaczej wymagana zmiana temperatury zasilania od temperatury zewnętrznej, zapewniająca komfort w budynku i zależy ona od typu instalacji grzewczej, rodzaju odbiorników ciepła, a także zapotrzebowania budynku na ciepło w trakcie sezonu (bezwład budynku).

W bardzo ciepłych domach i instalacjach podłogowych wystarczy nam nachylenie 0 do 4.

W standardowych budynkach z instalacją podłogową czy też z klimakonwektorami, wybierzemy nachylenia 5-10.

Natomiast w instalacjach grzejnikowych, z grzejnikami mniej lub bardziej niskotemperaturowymi, wybierzemy nachylenia od 10 wzwyż.

Właściwe ustawienie krzywej grzewczej wpływa nie tylko na komfort użytkownika, ale i na koszty eksploatacji. Chodzi o to, by uniknąć przegrzewania budynku.
W sieci znajdziemy szereg informacji o wpływie temperatury w budynku na koszty eksploatacji. Mówi się, że każdy stopień wyżej to ok. 6% wyższe koszty eksploatacji. Nie do końca.

Przy źródłach ciepła takich jako kocioł gazowy czy elektryczny to się sprawdza, bo dostarczana ilość ciepła jest proporcjonalna do zużycia energii.
Przy pompach ciepła jest inaczej. Koszty eksploatacji są wyższe niż te 6% i nie rosną proporcjonalnie. Pisałem o tym tutaj. To ważny wpis.

Kiedy mamy już ustawioną krzywą grzewczą, do naszej pompy możemy dołożyć termostat pokojowy on/off lub termostat Madoka, z autoadaptacją krzywej grzania. Ale to już temat na inny wpis.

Jeśli planujesz montaż pompy ciepła w nowym domu czy też modernizację istniejącej kotłowni, warto powierzyć to zadanie doświadczonej firmie, która zapewni nie tylko montaż, ale i obsługę serwisową Twojej instalacji.

18 komentarzy do “Ustawienie krzywej grzewczej w pompie ciepła

  1. Grzesiek

    Zazwyczaj tak to już jest, że jak klient jest niezadowolony, to bardzo chętnie pisze o tym gdzie się tylko da. Z drugiej strony: usługa wykonana, urządzenie działa poprawnie, to po co sobie zadawać trud pisania czegokolwiek? A ja może napiszę, choćby dlatego, że mam już dość oddychania tym syfem, bo ludzi stać na nowe auta, ale nie na wymianę źródła ciepła, albo choćby palenie czymś sensownym, ot taka nasza polska mentalność.
    Kiedy w 2018 budowałem dom, na podkieleckiej wsi ludzie pukali się w czoło; jak to bez komina? Pompa czego? Pytali sąsiedzi i tylko czekali na dostawienie komina. Do rzeczy. 150 m2, pow. użytkowej ale podłogi nieco ponad 170m2. żadnego grzejnika. Tylko podłogówka. Grzeję od września 2019. Okay, w sezonie 2019/2020 praktycznie nie było mrozów. Mam ustawiony harmonogram grzania na 22 stopnie w dzień i 23 w nocy, w taniej taryfie i w tamtym sezonie pompa pracowała 100% w taniej taryfie. Na grzanie zużyła dokładnie 1768 kWh, produkując ponad 3,5x tyle ciepła. To jest poniżej 800 zł za sezon! (nikt mi nie wierzy, dopóki nie zobaczy licznika). Aktualnie (styczeń 2021), po mrozach do -21 stopni, zużycie zapowiada się większe …do tej pory o całe 102 kWh….Tak, przy takich mrozach, włącza się grzałka, pompa pobiera nawet 40kWh/ dobę. I co z tego? Ludzie jest -20, a i tak włącza się raz na dobę (nie licząc grzania wody – też raz). Mam jednak bardzo ciepły dom, choć teraz 20 cm styropianu i 3 szybowe okna to raczej standard. Mój przepis na tanie grzanie pompą ciepła w nowobudowanym domu?
    – ocieplenie i jeszcze raz izolacja,
    – 100 % podłogówki,
    – brak kominów (rekuperacja),
    Ciepło pozdrawiam z podkieleckiej wsi. Powietrze tu dużo gorsze niż w Krakowie 🙁

    Odpowiedz
    1. Anonim

      Zasumiciles mnie z powietrzem, też się buduję pod Kielcami. Odezwij się na mejla chętnie wymienię doświadczenia

      Odpowiedz
  2. Rafi

    Witam grzeje daikinem bi zone 50% podłoga reszta grzejniki . Dom 145m parter i piętro ocieplenie styro 15cm grafit podłogi 15 ,dach wełna 25 okna niby 3 szyby ale nic specjalnego. Przed instalacją teksty z różnych stron nie starczy ci na prąd co to jest itp.Grudzień 450zł zużycie prądu na cały dom agd ,światło i pompa po odliczeniu agd itp myślę że jakieś 300do 350 za prace pompy.Temp średnia w domu 23 . Jestem bardzo zadowolony instalator miał rację zapomnę że to jest w kotłowni,rachunki akceptowalne więc już nie latam i nie grzebie ustawiam tylko na madoce że ma być tyle i jest .Styczeń doba z -17 58kw przy-10 35kw -5 25kw -1 18kw +2 14kw .Chciałbym żeby dotacje na to były dla każdego ,mieszkam na wsi gdzie palone jest wszędzie i czym się da pozostaje małą oazą zasmradzaną przez innych którym można by pomóc ale w tym kraju fundusze idą na szkolenia itp bzdety.

    Odpowiedz
    1. publo

      Ja mam pompę Panasa z jurorem 100l, 90m podłogówki i noszę się z zamiarem zrobienia poddasza, niestety muszę dać kaloryfery. Wyjdzie tam 40m. Powiedz jaką masz temp grzania wody i jakie dałeś kaloryfery, ile je przewymiarowac i wyliczyć jakie powinny być duże. Dzięki, pozdro.

      Odpowiedz
  3. Kuba

    To jest dostępne w jakiejś konkretnej wersji oprogramowania pompy? W swojej „3” z początków produkcji nie widzę tej opcji.

    Odpowiedz
  4. Marek

    Polecam szczerze te zabawki, ale nie w Suwałkach:) Oj, ładnie tam duje grzałeczka napędzana z Kozienic. O krzywej grzewczej, parametrze m, związanym z nim K grzejników, wpływie lepkości dynamicznej wody i grawitacji na przepływ, który powoduje sprzężenia zwrotne w obliczeniach można napisać książkę, ale tu faktycznie nie o to chodzi. Ta krzywa wystarczy, a szczególnie przy podłogówce.

    Odpowiedz
  5. Przemysław Zbirug

    Witam.
    Przeczytałem Pana artykuł, z którego w końcu dużo się dowiedziałem na temat krzywych grzewczych. Z jednym ale, na końcu dodał Pan, że MODOKA „to już temat na inny wpis” na który bardzo liczę !

    Mój dom do parterowa „stodoła” w 100% powierzchnia 150m2 ogrzewania podłogowego. Przewody grzewcze ułożone na styropianie EPS100 gr. 10+5cm i zalane prawie 10cm posadzką betonową, na którą są klejone płytki podłogowe.
    Fundament w postaci płyty żelbetowej na styrodurze XPS gr. 10cm, płyta zaizolowana obwodowo XPS gr 2x10cm. Izolacja ścian zewnętrznych to 25-27cm, 20cm styropianu grafitowego λ=0,031 + 5-7cm styropianu białego λ=0,033.
    Strop drewniany (wiązary) izolowany pianą PUR o gr. 25cm, strych nieużytkowy gdzie dach izolowany pod membraną też pianą PUR o gr 25cm, na dachu dachówka ceramiczna.
    Rekuperacja to ThestlaGreen 400 Air++ a do tego 8kW pompa ciepła Daikin Altherma 3 z 230l zbiornikiem CWU.

    Na pompie ciepłą wybrałem krzywą grzewczą z kompensacją nachylenia. Przesunięcie równoległe wartość 1 a nachylenie 4.
    Proszę o radę czy dobrze i nie wiem jak to się ma do MADOKI.

    Odpowiedz
    1. Adrian Teliżyn Autor wpisu

      Krzywą grzewczą trzeba wstępnie dostosować do instalacji przy uruchomieniu, a następnie korygować do warunków i oczekiwań komfortu. Dlatego też użytkownik ma możliwość jest ustawiania i korygowania. W przypadku wątpliwości zawsze może Pan skonsultować to z serwisem lub instalatorem. Natomiast nikt nie poda Panu zdalnie recepty na krzywa grzewczą.

      Odpowiedz
  6. Przemysław Z

    Podłączyłem MADOKE do pompy Altherma 3 nie zmieniając żadnych ustawień w menu na pompie i jest tragicznie bo jest zimno w domu 🙁
    Teraz już tylko pozostaje mi odłączyć MADOKę i oddać ją sprzedawcy.

    Odpowiedz
  7. maciejbilu

    Witam,
    A ja szukam i szukam i znaleźć nie mogę. Jak to zrobić z Althermą 3:
    – co i jak ustawić aby posadzki w łazienkach były przyjemnie ciepłe, podczas gdy w innych pomieszczeniach nie. Mam już kupione elektrozawory i termostaty. Ale co ustawić na PC, jakie nastawy, jaki tryb? (Do PC podpięty jest termostat Daikina Madoka – mogę w nim zadać jedynie temp. powietrza w miejscu instalacji, nie wiem jak ustawić temperaturę bezwzględną zasilania CU)
    – Czy jest możliwość zadania trybów pracy w zależności od dnia, godziny?
    Tzn. Np. W słoneczny dzień (mam PV), kiedy jest jakiś tam uzysk ze słońca niech grzeje CWU do upadłego.
    Mam taryfę nocną i chciałbym aby w zimę, kiedy słońca brak, grzała CU i CWU w okienkach taryfy nocnej.
    Podziękował z góry 😉

    Odpowiedz
  8. Janusz

    U mnie jest tak, że budowałem dom bardzo energooszczędny- 25 cm styropianu szarego plus specjalne uszczelnienia rzadkiego kołowania, dach 40 cm wełny drzewnej…i mógłbym tak pisać bez końca.Dom 160 m kw. Z obliczeń wynika 6 tys kW rocznie ogrzewanie plus cwu. Mam pompę 8 kW. Zakładałem, że niech zużycie rocznie wyniesie 8 tys rocznie, to pompa podzieli to jakoś i będzie 2500 kW. Tymczasem pompa w ciągu trzech lat od stycznia 2021 do lutego 2024 wyprodukowała 81 tys. kW a pobrała łącznie 40 tys kW czyli COP mniej niż 2 a miało być tak fajnie. To przecież, gdybym ogrzewał prądem, lepiej bym na tym wyszedł plus sterowalność to też jakieś dodatkowe oszczędności. Nadmieniam, że nie znam się na żadnych krzywych grzewczych i jak kupowałem to urządzenie nikt mi o tym nie mówił, a ja zakładałem komfort ogrzewania rzekomo bezobsługowego. Proszę mi jakoś pomóc. Nie piszę na maila. Ani nie dzwonię, bo próbowałem przez ostatnie 3 lata bez skutku. Tak był Pan zajęty, że nawet nie dało rady się umówić na przegląd.

    Odpowiedz
    1. Adrian Teliżyn Autor wpisu

      Szanowny Panie
      Tym komentarzem mnie Pan zaskoczył.
      Pompę ciepła ma Pan od 2018 roku. Ostatni przegląd wykonaliśmy u Pana pod koniec 2020 roku.
      Od tego ostatniego przeglądu, a więc od ponad 3 lat, nie mamy od Pana ŻADNEGO zgłoszenia, JAKIEGOKOLWIEK problemu z pompą ciepła.
      I nagle, po tych trzech latach, pisze Pan na blogu, „Proszę mi jakoś pomóc. Nie piszę na maila”
      To skąd mamy wiedzieć co się z Pana pompą ciepła dzieje??? Domyślić się???
      Proszę też nie pisać, że nie mam dla Pana czasu, bo w ogóle takiej sytuacji nie kojarzę.
      Wykonujemy setki przeglądów rocznie od Wrocławia po Rzeszów, od Krakowa po Warszawę, Płock.
      Rozmawiam i prowadzę korespondencję z całą masą osób i nie tylko są to nasi klienci.
      Pana uwagi uważam za nieuzasadnione.
      Do tego w tym komentarzu, (a pompę ciepła ma już Pan ponad 5 lat), pisze Pan:
      ”Nadmieniam, że nie znam się na żadnych krzywych grzewczych i jak kupowałem to urządzenie nikt mi o tym nie mówił, a ja zakładałem komfort ogrzewania rzekomo bezobsługowego.”
      Wygląda na to, że zupełnie inaczej rozumie Pan słowo bezobsługowe niż inni użytkownicy pomp ciepła.
      Urządzenie nie włączy się samo, nie ustawi się i nie domyśli się jak Pan chce go używać.
      Nikt za Pana nie nauczy się obsługi Pana pompy ciepła i nie włoży Panu tego do głowy.
      Został Pan przeszkolony przy uruchomieniu, dostał Pan instrukcje obsługi, ma Pan fora internetowe, pomoc producenta i wreszcie wpisy na tym blogu, dotyczące obsługi, sterowania, krzywych grzewczych.
      Co do Pana bieżących uwag. Tak duża produkcja ciepła i pobór jest raczej mało prawdopodobna. Może Pan to zresztą w prosty sposób zweryfikować, porównując pobór z rachunkami za prąd, gdzie ma Pan także podany pobór prądu.
      Raczej wskazuje to na jakieś problemy z oprogramowaniem.
      Ale jeśli sądzi Pan, że pomogę Panu na tym blogu – to niestety nie.

      Odpowiedz
      1. Janusz

        Ok trochę byłem zdenerwowany jak zobaczyłem rachunek za prąd. Wcześniej nie były tak dotkliwe,więc nie interesowałem się. Teraz przeanalizowałem zużycie i tak wychodzi. Ale dobra, nie winię Pana, zapomnijmy o tym. Chciałbym nawet wykasować mój wpis, ale jest to techniczne niemożliwe. Napisałem do Pana maila, więc tam się będę produkował. Nie chcę się bawić z żadnymi krzywymi. Będę chciał zamówić serwis przeglądu u Pana i chyba raczej na pewno tą auto adaptację. Zobaczymy może to pomoże, bo jak nie, to będę chciał sprzedać tą pompę dla kogoś, kto lubi się bawić w ustawieniach, a ja sobie założę kocioł elektryczny.

        Odpowiedz
  9. Pingback: Pompa ciepła i rachunki grozy | OWK czyli HVAC po polsku

Skomentuj Adrian Teliżyn Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *